Immuniteit
Wat is immuniteit? Middels dit artikel gaan we dieper in op de betekenis van immuniteit. Het afweersysteem of immuunsysteem functioneert om het menselijk lichaam te verdedigen. Het systeem biedt bescherming tegen externe en interne ziekteverwekkers. Alle personen op deze wereld hebben een immuunsysteem. Deze begeeft zich door het gehele lichaam. Het komt onder andere voor in darmen, luchtwegen, bloed, lymfestelsel en huid.
Wat is immuniteit?
Wat is immuniteit? Middels dit artikel gaan we dieper in op de betekenis van immuniteit. Het afweersysteem of immuunsysteem functioneert om het menselijk lichaam te verdedigen. Het systeem biedt bescherming tegen externe en interne ziekteverwekkers. Alle personen op deze wereld hebben een immuunsysteem. Deze begeeft zich door het gehele lichaam. Het komt onder andere voor in darmen, luchtwegen, bloed, lymfestelsel en huid.
Ondanks dat het immuunsysteem bescherming biedt, kan het ook weleens misgaan. Het gaat mis als er een vijand toch weet binnen te komen of als het eigen lijf wordt aangevallen door het immuunsysteem. Het gevolg is dat we er ziek van worden. Doktoren en onderzoekspecialisten willen er alles aan doen om een ziekteverwekker te bestrijden. Doel is dat de cellen in het eigen lichaam niet meer aangevallen zullen worden.
Er is immuniteit als een mens niet vatbaar is voor een specifieke ziekteverwekker of een ziekte. Natuurlijke immuniteit ontstaat als mensen een betreffende ziekte hebben gekregen. In een dergelijke situatie zal het immuunsysteem van deze persoon in contact treden met de antigeen of antigenen van een ziekteverwekker. Daar zal het lichaam dan geheugencellen en antistoffen tegen produceren. Denk bijvoorbeeld aan baby’s die afweerstoffen binnen krijgen doormiddel van het drinken van moedermelk. Naast natuurlijke immuniteit is er een kunstmatige wijze om immuniteit te bewerkstelligen. Ook hierbij kan onderscheid gemaakt worden tussen passieve- en actieve immunisatie.
Menselijk lichaam beschermen
Immuunsystemen beschermen het lijf tegen onverwachte binnendringers. Dit kunnen bijvoorbeeld virussen, parasieten en bacteriën zijn. Lichaamseigen cellen met een afwijking worden opgeruimd. Denk bijvoorbeeld aan het opruimen van tumorcellen. Het is lastig om onschadelijke stoffen en ziektemakers van elkaar te onderscheiden. Dit geldt eveneens voor lichaamseigen cellen die afwijken van een reguliere cel. Immuuncellen moeten kiezen of ze aanvallen of accepteren. Het is dan van belang om een goede balans te vinden.
Indringers
Praktijk technisch gezien gaat het niet altijd zoals het zou moeten horen. Vijanden dringen soms binnen en creëren daarmee een ziekte. Daaruit kunnen onder andere vervelende infectieziektes ontstaan zoals tuberculose en malaria. Onderzoekers stellen alles in het werk om dit te voorkomen. Er worden speciale vaccins en middelen voor gemaakt. Deze moeten zorgen voor een afweerreactie. Een tumorcel wordt meestal opgeruimd maar weet soms toch te ontsnappen.
Aanvallers
Bij ziektes zoals reuma of diabetes worden de lichaamseigen cellen aangevallen door het eigen afweersysteem. Dan is het systeem dus veel te aanvallend. Er zijn therapieën ontwikkeld waar wordt gekeken naar de oorzaken van tekortkomingen in het immuunsysteem. Afweersystemen van mensen willen weleens in actie komen bij pollen of huisstofmijt. Dit zijn in principe lichaamsvreemde stoffen maar kunnen toch leiden tot astma en allergieën. Het afweersysteem zal dan toleranter gemaakt moeten worden. Er worden onderzoeken uitgevoerd waarbij wordt geleerd van parasitaire wormen en maagbacteriën. Doordat deze wormen en bacteriën zichzelf beschermen wordt het immuunsysteem getemperd.
Orgaantransplantaties
Het immuunsysteem is eveneens belangrijk in relatie tot orgaantransplantaties. Donororganen zijn te allen tijde lichaamsvreemd, waardoor deze door het afweersysteem verstoten kunnen worden. Dit kan betekenen dat het voor patiënten noodzakelijk is om speciale medicijnen te gebruiken. Deze kunnen het systeem onderdrukken.
Wat is groepsimmuniteit?
Om virussen en ziektes tegen te gaan kan groepsimmuniteit belangrijk zijn. Vaccins worden in eerste instantie gebruikt om jou of je kinderen te beschermen. Maar er wordt ook groepsimmuniteit mee gecreëerd. Als er meer personen actieve immuniteit hebben voor een specifieke ziekte, wordt de kans op verspreiding kleiner. Mazelen zijn daar een goed voorbeeld van. Deze aandoening kan zich al verspreiden als er ruim 5% van de bevolking niet immuun is. Door het krijgen van de ziekte of een vaccinatie wordt immuniteit bewerkstelligd.
Elimineren van ziektes
Het is vrij simpel. Als een persoon niet meer ziek kan worden kan er ook geen ziekte meer op iemand anders worden overgedragen. Een ziekte kan zelfs volledig verdwijnen. Vaccinaties kunnen er dus voor zorgen dat ziektes worden geëlimineerd. Dit gebeurd al met de pokken en er is hoop dat dit eveneens met polio gaat gebeuren. Het geldt ook voor rodehond en mazelen.
Beschermen jonge kinderen
Onderzoeken wijzen uit dat groepsimmuniteit zorgt voor de bescherming van jonge kinderen. Jongelingen die nog niet gevaccineerd zijn kunnen dan gebaat zijn bij groepsimmuniteit. Dit wordt ook wel kudde-immuniteit genoemd.
Passieve immunisatie
Er bestaan twee soorten immunisatie: passief en actief. Bij passieve immunisatie worden antistoffen toegediend. Deze stoffen zijn door dieren of personen voortgebracht en bieden direct bescherming tegen infectieziektes. Zijn ze mensen dan worden ze immunoglobulinen genoemd. Bij dierlijke spreekt men van antisera. Het gebruik van antisera kan soms gepaard gaan met het krijgen van allergische reacties. Daarom zijn deze vaak door immunoglobulinen van menselijke komaf vervangen.
Passieve immunisatie wordt ingezet om een infectie af te weren of drastisch te verminderen. Deze vorm van bescherming wordt vaak toegepast als een patiënt met te weinig antistofvorming te kampen heeft. Dit kan een aandoening zijn die bij de geboorte is ontstaan of kan komen als gevolg van een ziekte.
Passieve immunisatie wordt vaak in de volgende situaties toegepast:
- Bij mensen met een groot risico op een infectie. Dit kan komen doordat een persoon is blootgesteld aan specifieke micro-organismen die voor de ziekte zorgen.
- Als een persoon grote kans heeft op ernstige complicaties. Dit kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van infecties. Denk aan een jong iemand die leukemie heeft en in aanraking is geweest met mazelen of waterpokken.
- Wanneer er te weinig tijd is om voldoende te beschermen via actieve immunisatie of als deze niet beschikbaar is. Dit kan zo zijn bij de behandeling om een spinnen- of slangenbeet tegen te gaan.
Actieve immunisatie
Als je afweersysteem antistoffen maakt, worden er tegelijkertijd geheugencellen geproduceerd. Hierdoor kan je lijf bij een eventuele nieuwe besmetting snel een reactie geven. Dit proces heet actieve immunisatie.
Werking
Er bestaan twee soorten immunoglobulinen die voor passieve immunisatie worden toegepast. We hebben het dan over specifieke immunoglobulinen en algemeen humaan globuline.
Algemeen humaan globuline wordt aangemaakt uit bloed dat afkomstig is van minimaal duizend mensen die donor zijn. Dit zorgt ervoor dat er veel uiteenlopende anistoffen aanwezig zijn. Deze stoffen gaan ziektes tegen zoals mazelen, rodehond, hepatitis A en anderen.
Algemeen humaan globuline wordt vaak ingezet bij een patiënt die geen goed werkend afweerstelsel heeft. Het afweersysteem wordt dan versterkt.
Als het om passieve immunisatie gaat dan worden speciale immunoglobulinen ingezet voor de immunisatie. De immunoglobulinen komen voort uit specifieke antistoffen die exclusief beschermen tegen een specifieke ziekte. Voorbeelden waarbij immunoglobulinen momenteel worden ingezet zijn bij de bestrijding tegen hepatitis B, hondsdolheid en tetanus. Antisera van een dier kan worden gebruikt om het effect van toxinen te verminderen.
Resultaten en bijwerkingen
Passieve immunisatie heeft onmiddellijk effect. Het biedt bescherming en treedt gelijk in. De duur is voor een korte periode. Dit zorgt dus niet voor bescherming over een langere periode. Deze zal eventueel moeten worden herhaald.
Bijwerkingen
Normaal menselijk globuline zorgt voor een aantal bijwerkingen. Denk bijvoorbeeld aan koorts, koude rillingen en algemene malaise. Het kan zelfs gebeuren dat er allergische reacties ontstaan. Door algemene passieve immunisatie worden de reacties op vaccins met levende virale vaccinaties weleens verstoord. Vanwege deze reden is het niet slim om vaccinaties drie weken voor of na een vaccinatie met algemeen humaan globuline uit te voeren.